Planeter togalagynyň iň möhüm metallaryndan biri misdir.Şeýle bolmasa, çyra ýakmak ýa-da telewizora tomaşa etmek ýaly ähmiýetli zatlarymyzy edip bilmeris.Mis, kompýuterleriň işlemegine sebäp bolýan arteriýalardyr.Missiz awtoulaglarda syýahat edip bilmezdik.Telekommunikasiýa ölmegi bes ederdi.Lityum-ion batareýalary bolsa onsuz işlemezdi.
Lityum-ion batareýalary elektrik zarýadyny döretmek üçin mis we alýumin ýaly metallary ulanýarlar.Her litiý-ion batareýasynda grafit anod, metal oksid katody bar we bölüji bilen goralýan elektrolitleri ulanýar.Batareýany güýçlendirmek litiý ionlarynyň elektrolitlerden akmagyna we birikme arkaly iberilen elektronlar bilen bilelikde grafit anodda ýygnanmagyna sebäp bolýar.Batareýany aýyrmak, ionlary gelen ýerine iberýär we elektronlary elektrik döredýän zynjyrdan geçmäge mejbur edýär.Lityum ionlarynyň we elektronlaryň hemmesi katoda gaýdyp gelenden soň batareýa tükener.
Şeýlelikde, mis litiý-ion batareýalary bilen haýsy rol oýnaýar?Anod döredilende grafit mis bilen birleşdirilýär.Mis oksidlenmä çydamly, bu bir elementiň elektronlary başga bir elemente ýitýän himiki prosesdir.Bu poslama sebäp bolýar.Okislenme, himiki we kislorod bir element bilen täsirleşende, demiriň suw we kislorod bilen täsirleşmegi pos emele getirýär.Mis esasan poslama garşy immunitetdir.
Mis folgaesasan litiý-ion batareýalarynda ulanylýar, sebäbi ululygy bilen çäklendirmeler ýok.Islän wagtyňyz we isläniňiz ýaly inçe bolup bilersiňiz.Mis öz tebigaty boýunça güýçli tok ýygnaýjydyr, ýöne tokyň uly we deň ýaýramagyna hem mümkinçilik berýär.
Mis folganyň iki görnüşi bar: togalanan we elektrolitik.Her bir senet we dizaýn üçin ulanylýan esasy mis folga.Heatylylygy girizmek prosesi arkaly, togalanýan gysgyçlar bilen basylanda döredilýär.Elektrolitik mis folga döretmek, tehnologiýada ulanyp boljak birneme has gyzykly.Kislotada ýokary hilli mis eritmekden başlaýar.Bu, elektrolit örtük diýilýän proses arkaly misiň üstüne goşup boljak mis elektrolit döredýär.Bu amalda, elektrik zarýadly aýlanýan depreklerde mis folga mis elektrolit goşmak üçin elektrik ulanylýar.
Mis folga kemçiliksiz däl.Mis folga süpürip biler.Şeýle ýagdaý ýüze çyksa, energiýa ýygnamak we dargamak uly täsir edip biler.Mundan başga-da, mis folga elektromagnit signallary, mikrotolkun energiýasy we aşa yssy ýaly daşarky çeşmelerden täsir edip biler.Bu faktorlar mis folganyň kadaly işlemek ukybyny haýalladyp ýa-da ýok edip biler.Alkalis we beýleki kislotalar mis folganyň täsirini zaýalap biler.Şonuň üçin kompaniýalar ýalyCIVENMetallar mis folga önümleriniň köp görnüşini döredýärler.
Heatylylyga we beýleki päsgelçilik görnüşlerine garşy göreşýän mis folga goradylar.Çap edilen elektron tagtalary (PCB) we çeýe zynjyr tagtalary (FCBs) ýaly aýratyn önümler üçin mis folga ýasaýarlar.Elbetde, litiý-ion batareýalary üçin mis folga ýasaýarlar.
Lityum-ion batareýalary, esasanam Tesla öndürýänleri ýaly induksiýa hereketlendirijilerini herekete getirýän awtoulaglar bilen adaty ýagdaýa öwrülýär.Induksiýa hereketlendirijileriniň hereket edýän bölekleri az we has gowy öndürijiligi bar.Induksiýa hereketlendirijileri, şol wagt elýeterli bolmadyk güýç talaplaryny göz öňünde tutup bolmaýardy.Tesla muny litiý-ion batareýa öýjükleri bilen amala aşyrmagy başardy.Her öýjük mis folga bolan aýratyn litiý-ion batareýalaryndan durýar.
Mis folga bolan isleg ep-esli belentlige ýetdi.Mis folga bazary 2019-njy ýylda 7 milliard dollardan gowrak amerikan gazandy we 2026-njy ýylda 8 milliard dollardan gowrak girdeji gazanar diýlip garaşylýar. Bu, içerki ýangyç hereketlendirijilerinden litiý-ion batareýalaryna geçmegi wada berýän awtoulag pudagynyň üýtgemegi bilen baglanyşykly.Şeýle-de bolsa, awtoulaglar täsir edýän ýeke-täk pudak bolmaz, sebäbi kompýuterler we beýleki elektronikalar mis folga ulanýarlar.Munuň diňe bahasynyň bolmagyny üpjün edermis folgaýakyn on ýylda ýokarlanmagyny dowam etdirer.
Lityum-ion batareýalary ilkinji gezek 1976-njy ýylda patentlenipdi we 1991-nji ýylda söwda taýdan köpçülikleýin öndüriler. Ondan soňky ýyllarda litiý-ion batareýalary has meşhur bolar we ep-esli gowulaşar.Awtoulaglarda ulanylyşyny göz öňünde tutup, zarýad berilýän we has täsirli bolany üçin, ýangyja garaşly dünýäde başga ulanyşlary tapjakdygyny aýdyp bolar.Lityum-ion batareýalary energiýanyň geljegi, ýöne mis folga bolmasa hiç zat däl.
Iş wagty: Awgust-25-2022